هنر شجریان بودن و ماندن - وبلاگ فرافایلی

به گزارش وبلاگ فرافایلی، استاد شجریان در کوران حوادث همیشه در کنار خواست اکثریت مردم نهاده شد؛ البته به گونه ای که به هیچ جریان یا رویکرد خاص سیاسی هم منتسب نشد.

به گزارش وبلاگ فرافایلی، عصر ایران نوشت: اول مهر سالروز تولد استاد محمدرضا شجریان است. شاید اگر بگویم او معروف ترین و محبوب ترین هنرمند معاصر ایران است حرف گزافی نزده ام. کسی که با القابی چون خسرو آواز ایران در قلب مردم جا گرفت.

در طول تاریخ همیشه هنرمندانی بوده اند که به علت تسلط و استادی در رشته هنری خود بسیار معروف و شناخته شده اند اما صندلی شجریان به گونه ای با همه آنها فرق دارد. بر کسی پوشیده نیست که او در زمینه موسیقی بسیار جدی، سخت کوش و پیگیر بوده است و دیگر نیازی نیست به ذکر یا شرح صندلی او در موسیقی ایران پرداخت. در این نوشتار سعی بر این است که به جنبه های غیر از موسیقی این معروفیت و محبوبیت بپردازم.

استاد شجریان علاوه بر زندگی هنرمندانه و به گونه ای بسیار منضبط در طول سال های زندگی اش به لحاظ در کنار مردم بودن علی الخصوص در طی جریان اتفاقات سیاسی، اجتماعی یک استثنا به شمار میرود. در کوران حوادث او همیشه در کنار خواست اکثریت مردم نهاده شد؛ البته به گونه ای که به هیچ جریان یا رویکرد خاص سیاسی هم منتسب نشد.

در اعتراض به کشتار 17 شهریور 1357 و فاجعه سینما رکس آبادان نامه استعفای امیرهوشنگ ابتهاج، محمدرضا شجریان و محمدرضا لطفی از رادیو که به خط شجریان تنظیم شده و در آن آمده است: وقایع ناگوار اخیر ایران و واقعه تأسف بار و دلخراش در آتش سوختن بیش از چهارصد نفر در آبادان به دست آتش افروزان و بعلاوه کشتار مستمر که در سراسر ایران همه را عزادار ساخته است، دل و دماغی برای ما باقی نگذاشته که بتوانیم کنسرتی برگزار کنیم. جز ناله های زار چه آرد هوای نای

با توجه به اتفاقاتی که 17 شهریور 1357 افتاد، کنسرت بیستم شهریور (1357) در مسکو با گروه شیدا را لغو می نمایند و وقتی ساواک از او می پرسد: چرا برای کنسرت نرفتید؟ شجریان پاسخ داده است: من هم گفتم ما هنرمندیم و جزو همین مردم هستیم. وقتی چنین اتفاقی در 17 شهریور افتاده و عده ای کشته شده اند، من نمی توانم بروم آنجا و کنسرت بدهم. من ضبط صوت نیستم که مرا به برق بزنند و روشنم نمایند و من هم بخوانم. من آدمیزادم و باید حس داشته باشم تا بروم آنجا و کنسرت بدهم. من با این شرایط نمی توانستم و برای همین نرفتم.

نکته جالب توجه دیگر این است که در دوران بعد از انقلاب هم باز به شکلی از این که او را به جناح یا حرکتی منتسب نمایند، پرهیز کرد و به گونه ای ارجحیت شان هنرمند را بر فعال سیاسی بودن برای خود حفظ کرد...

در بخش دیگری از این نوشتار آمده است: شجریان در آخرین مصاحبه خود با روزنامه ایران (17 خرداد 1395) گفته است: مسئول است اما سیاسی نیست. متعهد است اما سیاسی کار نیست: من به اسم کسی که در این جامعه زندگی می کنم، برای دل مردمم می خوانم. وقتی مردم دردی دارند من باید از درد دل آنها بگویم و الا چه چیزی دارم بگویم؟ من باید مطابق دل مخاطب ام کاری انجام دهم. اگر مخاطب من راضی است من هم راضیم و موسیقی شاد ارائه می کنم. اگر ناراحت است مطابق حال او کار ارائه می دهم. من کار اجتماعی انجام می دهم کار سیاسی نمی کنم. کار من اجتماعی است و از درد اجتماع می گویم. گاهی به خود اجتماع باید تذکر بدهیم و بگوییم اشتباه می کنید و گاهی دولت دارد در خصوص مردم اشتباه می نماید. ما می گوییم که اشتباه نکن و مردم چیز دیگری می خواهند. این کار یک تذکر است. مثل یک روحانی که روی منبر دارد تذکری می دهد به مردم می گوید این کار را نکنید! این کار سیاسی نیست. اما اگر مردمی را دور هم جمع کنیم و حزبی تشکیل دهیم، وقتی یارگیری می کنید و می خواهید به قدرتی برسید و یک ایدئولوژی را پیاده کنید این می گردد کار سیاسی. من نه یارگیری کردم، نه کنفرانس برای عده ای گذاشتم که کاری انجام دهیم. اگر این کارها را می کردم می شد سیاسی. من کاری هم که می کنم برای مردمانی است که با هر اعتقادی که دارند زندگی می نمایند.

این گونه است که شجریان، شجریان شده است. فقط هنر یا تسلط او بر موسیقی - که در آن هم یگانه و بی همتا بود - علت این ماندگاری نیست بلکه او در قلب مردم در بالا و پایین حوادث همراه با مردم بود. همیشه از چسباندنش به یک جناح خاص سیاسی پرهیز داشت اما در مقابل اتفاقات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی جامعه ساکت و خنثی ننشست.

روحش شاد!