کتابهایی که در حوزه های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی رونمایی می شوند - وبلاگ فرافایلی

به گزارش وبلاگ فرافایلی، ایلنا/ این خبر پیرامون کتابهایی که در حوزه های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی رونمایی می شوند، برای شما نوشته شد.

ولی تیموری (رئیس مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) درخصوص بخش انتشارات و کتابهایی که در هفته پژوهش رونمایی خواهد شد، گفت: 21 عنوان کتاب در حوزه های مختلف میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آماده ارائه شده است که تعدادی از آنها در روند دریافت شابک هستند اما 15 عنوان کتاب به طور قطع رونمایی خواهد شد.

او ادامه داد: از جمله این کتابها میتوان به حفاظت بناهای تاریخی در برابر آتش سوزی ترجمه مهناز اشرفی اشاره نمود. این کتاب سعی دارد با آنالیز تجارب بین المللی و اسناد و مدارک موجود، راهنما و دستورالعملی برای پیشگیری و آمادگی بناهای تاریخی در مقابل آتش سوزی ارائه دهد، چرا که حفاظت بناهای تاریخی در برابر آتش سوزی از الزاماتی است که در کشورمان تا به امروز کمتر مورد توجه نهاده شده است.

تیموری بعلاوه در خصوص سایر کتابهایی که منتشر شده، گفت: کتاب چغابنوت تالیف ماندانا کرمی از دیگر کتابهایی است که به تازگی منتشر شد. در پاییز سال 1976 زمانی که هلن کنتور باستان شناس آمریکایی در حال کاوش در محوطه چغامیش بود، خبر تخریب محوطه کوچکی در 6 کیلومتری غرب چغامیش به گوشش رسید. وی به صورت شتاب زده و با رها کردن چغامیش، به این محوطه نویافته مراجعه کرد و طی دو فصل محوطه را برای کاوش آماده کرد و در فصلهای 77 و 78 کاوش اصولی از این محوطه را که چغابنوت نام داشت بعمل آورد. پس از آن به علت تحولات سیاسی در ایران به مدت حدود دو دهه کاوش متوقف شد و در نهایت در سال 1996 آنالیز و کاوش چغابنوت به منظور پژوهش در خصوص سکونت اولیه در دشتهای پست شوشان ادامه یافت که شرح آن در این کتاب آمد.

چغازنبیل/ نویافته های علمی پژوهشی پروژه چند رشته ای و بین المللی حفاظت و بازسازی کتاب دیگری است که تیموری به آن اشاره نمود و گفت: این کتاب تالیف محمد حسن طالبیان و عبدالرسول وطن دوست است. کتاب حاضر نویافته های علمی پژوهشی چند رشته ای پروژه حفاظت و بازسازی چغازنبیل است که به وسیله معاونت میراث فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با همکاری یونسکو، دانشگاه سایتما ژاپن، موسسه کراتر دانشگاه گرونوبل فرانسه و پشتیبانی بنیاد اعتباری ژاپن در دو فاز به مدت ده سال به انجام رسیده است.

این نویافته ها نشان می دهد که برای شناخت و اقدامات حفاظتی و بازسازیی یک اثر ثبت جهانی چه پژوهش ها و فرآیندی ضروری است تا به پایداری اثر در طولانی مدت منجر گردد. این پژوهش ها شامل مطالعات بنیادین و کاربردی است که خود می تواند الگویی برای سایتهای مشابه باشد.

او در ادامه به سایر کتابهای منتشر شده به وسیله پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اشاره نمود و گفت: کتاب آنالیز های باستان شناسی انار تالیف محمد حسین عزیزی خرانقی و سپیده جمشیدی یگانه است. در شرح این کتاب آمد: کرمان یکی از مهمترین استانهای کشور از نظر غنای آثار فرهنگی تاریخی است. تنوع و تعدد آثار تاریخی در این استان و حضور آثاری از ادوار مختلف فرهنگی از دوران پارینه سنگی تا دوره معاصر، جایگاه منحصر بفردی را در خصوص مطالعات باستان شناختی، تاریخ فرهنگی، تاریخ معماری و…ایجاد نموده است.

ولی به علت تراکم آثار تاریخی در بخشهای جنوبی استان و اقلیم خشک و بیابانی نواحی شمالی، این بخشها کمتر مورد توجه نهاده شده است. یکی از این نواحی شهرستان انار در شمال کرمان و جنوب استان یزد است. در سال 1399 فعالیتهای پژوهشی پژوهشگاه در استان کرمان متمرکز بود و شهرستان انار در راستای مطالعات جامع پژوهشگاه در استان کرمان به سرپرست مشترک محمد حسین عزیزی خرانقی و سپیده جمشیدی یگانه با تامین اعتبار از سوی پژوهشگاه مورد آنالیز باستان شناسی نهاده شد.

در آن سال که اوج بیماری همه گیری کووید 19، آنالیز باستان شناسی شهرستان انار به سختی انجام شد و طی آنالیز انجام گرفته، 120 اثر فرهنگی تاریخی شناسایی شد که به تفضیل در خصوص تنوع و ویژگی های فرهنگی در کتاب گزارش آنالیز باستان شناسی انار که پیش روی شماست، معرفی شده اند. انتشار کتاب آنالیز های باستان شناسی شهرستان انار نیز روندی بس طولانی را پشت سر گذاشت و این روند از اواخر سال 1399 شروع گشت ولی در هر دوره با مشکلاتی روبرو شد که خوشبختانه پس از پیگیری های مکرر در سال 1402 به زیور طبع آراسته شد.

مجموعه مقاله های کوتاه بیستمین گردهمایی باستان شناسی ایران نیز در زمره کتابهایی است که به تازگی منتشر شد. تیموری دراین خصوص گفت: این کتاب به تلاش فرشید مصدقی امینی و فاطمه فرشی جلالی تنظیم شده است. این کتاب در 658 صفحه مشتمل بر 107 گزارش پژوهش میدانی اجرا شده در سال 1400 خورشیدی و یک مقاله آسیب شناختی درباره ساختار و روند گردهمایی های سالانه و بازتاب یافته ها و مدارکی است که پژوهشگران باستان شناس در سال کاری یاد شده به انجام رسانده اند. با وجود تأخیر دوساله در نشر این اثر سالنامه ای، پیگیری ها و حمایت های همه جانبه دست اندرکاران پژوهشگاه در دوره مدیریتی نو مانع بر زمین ماندن این تکلیف سالانه پژوهشکده باستان شناسی شده است.

به گفته او کتاب فرهنگ حوضه زاب کوچک براساس مطالعات و کاوش های باستان شناسی در محدوده سد سردشت تالیف یوسف فلاحیان و همکاران نیز به معرفی پروژه مطالعات و کاوش های باستان شناسی در محدوده سد سردشت، منطبق بر بخشی از حوضه رودخانه زاب کوچک می پردازد که در سال 1394 محقق شد. این پروژه در نوع خود به عنوان یکی از پیروز ترین پروژه های نجات بخشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در منطقه ای اجرا شد که به دلایلی مثل مرزی بودن و صعب العبور بودن منطقه تا قبل از آن کمترین مطالعات و کاوش های از این دست را شاهد بوده است.

این کتاب همانطور که از نام آن پیداست در واقع براساس همان مطالعات و کاوش های میدانی، اطلاعات جامعی از داده های کاوش، تجزیه و تحلیل یافته ها بر مبنای روش های مقایسه ای و علوم آزمایشگاهی ارائه می کند. بخش های اصلی کتاب شامل اطلاعات از کاوش محوطه های باغی، بالان (دو فصل)، بروه، ملاوسو و نیسک آباد است. کتاب ضمناً دو بخش اصلی پیوستی دارد که یکی در برگیرنده آنالیز های ژئوفیزیک مغناطیس سنجی بر روی محوطه های تاریخی مذکور و دیگری اطلاعات مردم نگاری و فرهنگ عامه از روستاهای در معرض خطر غرقاب شدن در محدوده مخزن سداست که به همت دکتر یوسف فلاحیان و با همکاری تعدادی از متخصصان باستان شناسی و علوم میان رشته ای نگارش و تدوین شده است.

این کتاب با نگاه توأمان تخصصی و عمومی ضمن انتشار داده ها به زبان تخصصی برای بهره برداری متخصصان مربوطه ضمناً بخشی دیگر از رسالت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری یعنی معرفی فعالیتهای این نهاد به زبان ساده برای عموم مردم را نیز مد نظر قرار داده است.

کتاب رویکرد مدیریت خطرپذیری در حفاظت از میراث فرهنگی روش ABC دیگر مجموعه ای هست که رئیس مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری از انتشارش اطلاع داد و گفت: این کتاب با ترجمه زهیر متکی، علی ماهوش محمدی ورنوسفادرانی منتشر شده است. این کتاب تصویر جامعی از رویکرد مدیریت خطرپذیری در حفاظت از دارایی های میراث فرهنگی از جمله اشیا، مجموعه ها، سایت ها و بناها به دست داده و هدایت گام به گام به منظور بکارگیری روش ABC در بسترهای میراثی گوناگون برای متخصصین ارائه می دهد.

کتاب شرحی بر کاربرد طیف سنجی فلور سانس در باستان شناسی (X) اشعه ایکس با ترجمه نیرهامیری از دیگر کتاب های منتشر شده است که یک راهنمای علمی برای کاربرد طیف سنجی فلورسانس اشعه ایکس به عنوان یک روش تجزیه عنصری غیر تخریبی در مطالعات باستان شناسی است در این کتاب با شرح تئوری دستگاهوری روش و بعلاوه مقدمه ای در زمینه کاربردهای میدانی و جنبه های علمی باستان شناسی زمینه ای برای کاربران تازه کارایکس آر اف در باستان شناسی فراهم می گردد که براساس آن می توانند مطالعات خود را توسعه دهند.

تیموری بعلاوه به انتشار کتاب مردم شناسی زیست محیطی: جایگزینی پلاستیک (عوامل بازدارنده و تسهیلگر)/ مطالعه موردی: تجربه زیسته شهروندان تبریز نوشته فریده مجیدی خامنه اشاره نمود و گفت: یکی از وظایف پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی، آنالیز معضلاتی است که حاصل عدم توجه به میراث فرهنگی ایران و سبک های زندگی برآمده از آن است. کتاب حاضر به آنالیز عوامل تسهیلگر و بازدارنده دوستی با طبیعت (میراث طبیعی) و مسائل زیست محیطی ناشی از پسماندهای پلاستیکی می پردازد.

او بعلاوه به انتشار کتاب جواهرات و جواهرشناسی/ مقدمه ای برای باستان شناسان، تاریخ شناسان هنر و حفاظت گران آثار هنری ترجمه نازلی دارخال اشاره نمود و گفت: این کتاب به طور کلی می تواند هدایت برای گوهرشناسان، محققان باستان شناس و تاریخ هنر و علاقمندان به این رشته باشد که به مواردی از قبیل شناسایی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی و تاریخچه آنها، تحلیل و روشهای آزمایشگاهی شناسی آنها، روشهای بهسازی و گوهرهای آزمایشگاهی و پاسخ به بعضی از پرسش های باستان شناسی پرداخته است.

کتاب گلیچ استان سمنان (توسعه بافته ای کهن در کارگاه های خانگی به وسیله زنان) تالیف فاطمه شاهی که به شرح گلیچ بافته ای دستگاهی و از جنس پشم است، می پردازد. این بافته دارای نقوشی برجسته که به صورت ذهنی و در حین بافت با روش پودگذاری اضافی طرح اندازی می گردد. متاسفانه این هنر به علت نداشتن صرفه مالی، نبود پشتوانه و حمایت، کهولت تدریجی استادان و کارگران بافنده و عدم اشتیاق جوانان به این فن دچار رکود فاحشی شده است.

این کتاب در جهت حفظ و به امید احیای آن تدوین شده است از دیگر کتابهایی است که منتشر شد. بعلاوه مجموعه مقالات سومین همایش بین المللی معماری دستکند / میراث معماری دستکند برای نسلها، همدان مهر ماه 1397 که به تلاش مهناز اشرفی گردآوری شده دیگر کتابی است که منتشر شده. کتاب حاضر حاصل مقالات گردآوری شده در سومین همایش بین المللی معماری دستکند است که در مهر سال 1397 به وسیله پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان و با مشارکت دفتر امور پایگاه های جهانی وزارتخانه متبوع و دانشگاه بوعلی سینا در همدان برگزار گردید.

براساس مقاله کتابهایی که در حوزه های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی رونمایی می شوند، باید بدانید که معماری دستکند گونه ای از معماری است که برخلاف معماری مرسوم، به وسیله کاستن از توده پر فضای مورد احتیاج را ایجاد می کند.

کتاب به شاپور که چهره از یزدان داشت/ مجموعه مقالاتی به یاد بود علیرضا شاپور شهبازی به تلاش کامیار عبدی و محمد تقی عطایی نیز منتشر شده که حاوی 46 مقاله در زمینه باستان شناسی، تاریخ، فرهنگ و تمدن در ایران و آسیای غربی بویژه ایران دوران هخامنشی و ساسانی به زبان فارسی و انگلیسی از نویسندگانی از سراسر جهان است. این مجموعه یادبودی برای قدردانی و گرامیداشت تلاشهای استاد علیرضا شاپور شهبازی است که عمر خود را وقف علم و شناخت تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران کرد.

تیموری ادامه داد: مجموعه مقاله های کوتاه نوزدهمین گردهمایی سالانه باستان شناسی ایران نیز به تلاش فرشید مصدقی امینی و محمد مرتضایی تهیه شد. گردهمایی های سالانه باستان شناسی ایران دیرپاترین و شناخته شده ترین مناسبت علمی، فرهنگی و ترویجی باستان شناسی ایران است که با توجه به ظرفیت های چند سویه از نظر زمان و روزهای برگزاری، مکان و محفل برپایی، چارچوب تشکیلاتی و فراگیری های محتوایی خود امکان ها و توانش هایی بی نظیر را برای سال کاری و وضع آینده باستان شناسی کشور در خود دارد.

مجموعه متنوع نشست ها، سخن ها، چاپ و نشرها، نمایشگاه ها، دیدارها و دیدار ها در قالب زمان و مکان منحصر بفرد گردهمایی زمینه هایی فراتر از قید و بندهای رسمی و رها از تدارک های وقت گیر معمول را برای سهولت تبادل آرا و اندیشه ها، پیشنهادها و توصیه ها، طراحی تصمیم ها و پردازش تدبیرهای مدیریتی و کارشناسی فراهم می آورد.

این منظر بی همتا در سیر تاریخی باستان شناسی اداری و مدیریتی ایران بعلت تمامی درون مایه های مثبت و سازنده رو به رشد موجود، ممکن یا متصور برای آن، امروزه احتیاجمند تحول و دگرگونی هایی است که بخش عمده ای از آن را باید از خاستگاه فکری و روند اجرایی مجمع های سالانه کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی در ایران برگرفت و با باززنده سازی ریشه های فراموش شده یا سرچشمه های به خشکی گراییده، رکود و نزول مشهود را در پرتو تجربه های پسین به رونق و نمودی درخور روزگار و دستاوردها تحول یافته بینشی معاصر تبدیل کرد.

بنابراین، در کنار نشر گزارش های پژوهشی هر ساله آنالیز انتقادی و تحلیل آسیب شناختی گردهمایی های سالانه باستان شناسی ایران، همانند نمونه ای که در کتاب پیش رو آمده، گام مهم و سودمندی است که دست اندرکاران امروز و متصدیان فردا را همیشه به کار خواهد آمد.

او گفت: کتاب مقوله شمار در گونه های زبانی سه استان جنوب شرقی ایران تالیف فریار اخلاقی و پونه مصطفوی نیز دیگر کتابی است که منتشر شده است. مقوله دستوری شمار در زبانها، در نگاه اول به سادگی تمایز بین مفرد و جمع تلقی می گردد. اما در واقع چنین نیست و پیچیدگی های فراوانی دارد که باعث ایجاد تنوع در زبانهای جهان می گردد. شیوه های رمزگذاری مقوله شمار از زبانی به زبان دیگر فرق دارد. برای رمزگذاری این مقوله دستوری ابزارهای زبانی همانند ابزارهای ساخت واژی، نحوی و واژگانی به کار می روند.

در این کتاب مقوله دستوری شمار و چگونگی رمزگذاری آن در گونه های زبانی رایج در سه استان از استانهای جنوب شرقی ایران (خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان) با اتکا به داده های موجود در پایگاه داده های اطلس زبانی ایران با رویکرد رده شناختی مورد آنالیز نهاده شده و نمودارهای آماری درصد کاربرد نشانه های مورد استفاده برای این مقوله نمایش داده شده اند.