چرا شرکتهای عظیم مالی هنوز دانش بنیان هستند - وبلاگ فرافایلی

به گزارش وبلاگ فرافایلی، در روزهای اخیر اعتراضاتی نسبت به عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی برای ارائه تسهیلات مالی به بعضی از شرکتهای عظیم مطرح شده بود و منتقدین پس از سخنان علی وحدت، رئیس صندوق نوآوری که گفته بود: در طول 3 سال، نزدیک 13 هزار میلیارد تومان در قالب تسهیلات در اختیار شرکت های دانش بنیان و شرکت های استارت آپی عظیم که مجوز دانش بنیانی داشته اند قرار گرفته اما این استارت آپ ها علاقه ای به عنوان شدن نامشان به عنوان تسهیلات گیرنده ندارند!، انتقاداتی در فضای مجازی مطرح کردند. نقطه عطف این اعتراضات، شفاف سازی درباره اعلام اسامی این شرکتها بود. شرکتهای عظیمی که اگرچه در بدو تأسیس با عنوان دانش بنیان و یا استارت آپ فعالیت خود را آغاز نموده بودند اما اکنون دیگر از حالت دانش بنیانی خارج شده اند و بیشتر به فعالیت های مالی می پردازند.

در پاسخ به این نقدها و پیگیری این موضوع، سیاوش ملکی فر معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی به وبلاگ فرافایلی گفت: تمامی استارت آپهای عظیم که تاییدیه دانش بنیان را گرفته اند، مشمول دریافت تسهیلات از صندوق نوآوری هستند. شرکت هایی مانند دیجی کالا، اسنپ و تپسی و در کل همه گل درشتهای استارت آپی که حدود 10 شرکت در کشور هستند، از ما وام گرفتند. استارت آپ های عظیم و شرکت های دانش بنیان در لیست 6 هزار تایی معاونت علمی قرار دارند و می توانند تا سقف 50 میلیارد تومان از صندوق نوآوری تسهیلات دریافت نمایند.

با این وجود و در پی نقدهای که در این خصوص منتشر شده و نیز ادامه مطالبات عمومی برای انتشار لیست دریافت نمایندگان وام، مطابق آنچه که در صفحه توئیتر صندوق نوآوری و شکوفایی آمده است، علی وحدت گفته که پس از استعلام از نهادهای نظارتی، اسامی شرکت های دریافت نماینده تسهیلات را اعلام خواهد نمود.

در ادامه پیگیریها در این زمینه، برای روشن شدن این موضوع که چرا بعضی از شرکتهای دانش بنیان پس از گذشت سالها و با تغییر نحوه فعالیت خود از دانش بنیانی به مالی همچنان نام دانش بنیان را با خود یدک می کشند و با این نام تسهیلات نیز دریافت می نمایند به سراغ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری رفتیم.

چرا شرکتهای عظیم مالی هنوز دانش بنیان هستند

دکتر محمد صادق خیاطیان یزدی، رئیس مرکز امور شرکتها و مؤسسات دانش بنیان معاونت علمی و فناوری در تبادل نظر با وبلاگ فرافایلی در این خصوص شرح داد و گفت: اوایل آغاز کار دانش بنیانی وقتی صحبت از دانش بنیانی می شد کسی باور نداشت و کمتر کسی به این موضوع توجه می کرد.

رئیس مرکز امور شرکتها و مؤسسات دانش بنیان معاونت علمی و فناوری با بیان اینکه اکنون این شرکتها بسیار توسعه و صندلی پیدا نموده اند، گفت: در برنامه ریزی و اجرا هم شاهد حمایت از این شرکتها هستیم.

خیاطیان با اشاره به ارزیابی شرکتهای دانش بنیان گفت: از لحاظ فرایند ارزیابی، شرکتها در پنج دسته مشغول فعالیت هستند که هر کدام از آنها در یک سطح قرار می گیرند.

وی ادامه داد: قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان تعریفی از دانش بنیان ها دارد که به محصولات با فناوری برتر (های تک) اشاره می نماید.

رئیس مرکز شرکتها و مؤسسات دانش بنیان با بیان اینکه در این مرکز لیستی از های تک بودن احصا شده که شرکتها بر اساس آن مورد ارزیابی قرار می گیرند تا از انتخاب و ارزیابی سلیقه ای جلوگیری گردد، گفت: این لیست از یک سو مبتنی بر تجربیات و گزارشات بین المللی و از سوی دیگر براساس گزارش های داخلی و همفکری با اساتید و نخبگان کشور احصا شده است.

به گفته رئیس مرکز امور شرکتها و مؤسسات دانش بنیان، بر اساس این لیست این شرکتها در پنج سطح دسته بندی می شوند؛ شرکت هایی که محصولات سطح یک تا 3 را دارند در رده بندی نوع یک و شرکتهای سطح 4 و 5 در رده بندی نوع دو قرار می گیرند.

وی گفت: یکی از معیارهای اصلی ما برای ارزیایی، های تک بودن است که مبتنی بر آن تاییدیه دانش بنیان ارائه می گردد.

به گفته خیاطیان، لیستی که بر اساس آن شرکتهای دانش بنیان ارزیابی می شوند هر چند وقت یکبار به روز می گردد و لیست ما پویا است .

وی با بیان اینکه معیار دوم ما برای ارزیابی شرکتها دانش بنیان تسلط بر دانش فنی است، گفت: ما به دنبال این هستیم که موضوع های تک موجود در شرکتهای دانش بنیان با اخذ دانش فنی باشد؛ بنابراین اگر شرکت صاحب دانش فنی آن محصول فناورانه باشد در دسته بندی شرکتهای دانش بنیان قرار می گیرد.

وی گفت: داشتن تسلط کافی بر دانش فنی معیار دوم ما محسوب می گردد که کارشناسان مرکز شرکتها و مؤسسات دانش بنیان معاونت علمی آنها را مورد آنالیز قرار می دهند.

خیاطیان با اشاره به نکته سوم که در اخذ تاییدیه دانش بنیانی مطرح است گفت: داشتن یک نمونه آزمایشگاهی نیز از معیارهای ارزیابی ما برای تاییدیه دانش بنیانی است؛ در این مرکز مبتنی بر مستندات و ایده نمی توانیم شرکتها را مورد آنالیز قرار دهیم.

رئیس مرکز امور شرکتها و مؤسسات دانش بنیان عنوان نمود: اگر شرکت دانش بنیانی بر اساس معیارهای ذکر شده پیش نرود بعد از اتمام دوره دانش بنیانی از گردونه خارج می شوند.

سیاستگذاری حمایت از شرکتها دست دولت است

خیاطیان در پاسخ به این سوال که بسیاری از شرکتهای دانش بنیان یا استارت اپها اکنون به غول های مالی تبدیل شده اند و از حالت دانش بنیانی خارج شده اند چرا این شرکتها همچنان باید با نام دانش بنیان تسهیلات دریافت نمایند، گفت: شرکتهای دانش بنیان طبق قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان می توانند تا 15 سال از مشوق ها و ابزارهای حمایتی مختلف بهره ببرند. بالاخره سیاستگذاری دست دولت است که چه شرکت هایی از چه مزیت هایی استفاده نمایند.

خیاطیان تاکید نمود: شرکتهای نوع یک تا دو سال و شرکتهای نوع دوم یا تولیدی تا سه سال با تاییدیه دانش بنیان می توانند فعالیت نمایند و در صورت تمدید تا 15 سال از تسهیلات مختلف بهره مند شوند. مگر اینکه تخلفی صورت بگیرد تا مجوز دانش بنیانی آنها لغو گردد.

وی ادامه داد: خیلی از شرکتها شاید از دید جامعه فناوری خود را توسعه ندهند اما از فناوری های تک و نوظهور استفاده می نمایند؛ به عنوان مثال شرکتهای فعال در بستر پلتفرم های خرید و فروش مجازی از فناوری هوش مصنوعی استفاده می نماید پس جزء فناوری های تک و نوظهور محسوب می شوند.

وی گفت: بعضی از شرکتها از فناوری هوش مصنوعی، داده کاوی، بیگ دیتا، پردازش ابری بهره مند می شوند و این خدمات را ارائه می نمایند؛ ما شاید در ظاهر نبینیم اما این شرکتها این فناوری ها را همچنان توسعه می دهند.

این مقام مسئول در معاونت علمی اضافه نمود: اگر ببینیم شرکتی از فناوری نوظهوری استفاده نکند و حرف جدیدی نداشته باشد از گردونه دانش بنیانی حذف می گردد.

وی با بیان مثالی گفت: اکنون شرکت آمازون کار روتین خود را انجام می دهد اما یکی از شرکت های مبتنی بر فناوری است و با این عنوان شناخته شده است.

وی با اشاره به بعضی از شرکتهای ایرانی که پیش از این استارت آپ بوده اند و اکنون به کار مالی مشغول هستند، گفت: شرکتهایی مانند اسنپ، تپسی، دیجی کالا و ... استارت آپ هایی بودند که دانش بنیان شده اند و از نوع تولیدی هستند.

به گفته خیاطیان هر چند سال یک بار این شرکتها مورد ارزیابی قرار می گیرند و تاییدیه دانش بنیانی اخذ می نمایند.

وی در پاسخ به اینکه چنین شرکتهایی اکنون به یک غول های مالی تبدیل شده اند و احتیاجی به حمایت و دریافت تسهیلاتی که می تواند به سایر استارت اپها تعلق بگیرند ندارند، گفت: مسئله اینها بازار و رقابت است؛ در تجربیات جهان این بحث وجود دارد که از شرکتهای کوچک حمایت گردد یا شرکتهای عظیم؛ سیاست ما در معاونت علمی و فناوری این است که از هر دو حمایت کنیم. شرکتهای عظیم می توانند در اقتصاد کشور تأثیر گذار باشند.

این مقام مسئول در معاونت علمی با بیان اینکه این شرکتهای عظیم نوآوری خود را برون سپاری می نمایند، اضافه نمود: استارت آپ های کوچک می توانند به این شرکتهای عظیم یاری نمایند، بنابراین حمایت از هر دو را در معاونت علمی در پیش گرفته ایم.

رئیس مرکز امور شرکتها و مؤسسات دانش بنیان تاکید نمود: مادامی که این شرکتها در لیست ما قرار دارند می توانند از تسهیلات بهره ببرند.

لزوم بازنگری یا شفاف سازی اطلاق دانش بنیانی به شرکتها

به گزارش وبلاگ فرافایلی ، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حالی بر حمایت همیشه از شرکتهای عظیم مالی تأکید می نماید که به نظر می رسد ساختار نحوه حمایت و به عبارت دقیق تر دانش بنیان شدن و ادامه اطلاق این عنوان به شرکتها احتیاج به بازنگری هایی دارد یا دستکم باید بیش از پیش در این زمینه شفاف سازی صورت بگیرد.