نشانه های پرواپیشگی از منظر امام علی علیه السلام - وبلاگ فرافایلی

به گزارش وبلاگ فرافایلی، نشانه های پروا پیشگی که در اینجا از منظر امام علی(ع) بیان شده است را می توان؛ توانمندى در دین ،دوراندیشى با نرمخویى و سازگارى ،ایمان و اعتقادى در مرحله یقین و منزه از شک و تردید ،خضوع و خشوع در عبادت و.... را نام برد.

به گزارش وبلاگ فرافایلی و به نقل از تبیان؛ خطبه همام از خطبه هاى معروف نهج البلاغه است که در آن سیماى پرهیزگاران و ترسیم جمال متقین، از زبان امیرالمومنین حضرت على(علیه السلام) السلام) بیان شده است.

همام از یاران زاهد و اهل سیر و سلوک امام بوده است، کلمه همام از ریشه لغوى همم است، به معناى کسى که تصمیم به هر کارى بگیرد آن را به انجام رساند و تا آن را تمام و کمال نکند؛ رها نکند.

همام، پسر شریح و برادرزاده ربیع بن خثیم است. ربیع یکى از هشت زاهد و پارساى معروف تاریخ و زمان خود است. علامه شهید آیة الله مطهرى، در کتاب سیرى در نهج البلاغه، او را از جمله یاران و دوستان امیرمومنان على(علیه السلام) شمرده که دلى سرشار از معرفت و روحى از آتش عشق، شعله ور داشت.

چنین روایت شده است، همام که مردى پارسا و عبادت پیشه بود به آن حضرت گفت: اى پیشواى مومنان، سیماى پرواپیشگان و پارسایان را برایم ترسیم فرما، آن چنانکه گویا آنان را مى بینم.

امام کمی درنگ کرد و از پاسخ سریع خوددارى فرمود و آنگاه گفت: اى همام! اطاعت پروردگار کن و از او پروا دار و به نیکى و نیکوکارى روى آر که خدا با تقوا پیشگان و نیکوکاران است.

پاسخ کوتاه امام او را قانع نساخت و عطش درونیش همچنان باقى ماند و بدان بسنده نکرد، به طوری که اصرار بر شنیدن پاسخ کامل، در چهره او خوانده مى شد.

امام که این آمادگى و عطش را در او دید مُهر سکوت شکست و به تفصیل پاسخ خود را با حمد و ستایش الهى و درود بر پیامبر و آل او شروع کرد:

در این مطلب مولفههای متقین را به طور اجمال ذکر میکنیم:

نشانه هاى پرواپیشگان، متقین

1- فمن علامة احدهم: انک ترى له قوه فى دین ؛ توانمندى در دین .

2- و حزما فى لین؛ دوراندیشى با نرمخویى و سازگارى .

3- و ایمانا فى یقین؛ ایمان و اعتقادى در مرحله یقین و منزه از شک و تردید .

4- و حرصا فى علم؛ حریص در تحصیل دانش .

5- و علما فى حلم ؛ آمیزنده دانش و بردبارى که علم و حلم دو بال پروازند

6- و قصدا فى غنى ؛ میانه روى در هنگامه بى نیازى و ثروت .

7- و خشوعا فى عباده؛ خضوع و خشوع در عبادت .

8- و تجملا فى فاقه؛ آبرومندى، هنگام تنگدستى .

9- و صبرا فى شده؛ صبر و بردبارى در بحران سختى .

10- و طلبا فى حلال؛ جستجوگر مال حلال .

11- و نشاطا فى هدى؛ پر تحرک و پر کوشش در راه راهنمایی مردم .

12- و تحرجا عن طمع ؛ دورى از آز و طمع .

13- یعمل الاعمال الصالحه و هو على و جل؛ انجام کارهاى شایسته بدون آلایش به غرور و خودپسندى، و همیشه ترسان از عدم پذیرش عبادات.

14- یمسى و همه الشکر و یصبح و همه الذکر؛ روز را با سرمایه ایى از شکر به سرانجام می بردف و صبح را با یاد خدا شروع مى کند.

15- یبیت حذرا و یصبح فرحا: حذرا لما حذر من الغفلة و فرحا بما اصاب من الفضل و الرحمه؛ و از سوى دیگر، شب را چون غافلان یک دنده نمىخوابد، بلکه گاهى لذت شب زندهدارى و ذکر خدا، او را از بستر جدا مىکند، و این شب زندهدارى، نشاط صبحگاهى او را نمىگیرد، ترس و نگرانى او از آنست که در دام چالهى غفلت سقوط کند، و از آن که فضل و رحمت الهى شامل حال او شود، شادان است.

16- ان استضعبت علیه نفسه فیما تکره لم یعطها سولها فیما تحب؛ اگر چشم پوشى از گناهان بر او سخت و سنگین آید، مقاومت مى کند تا به خواسته هاى نامشروع تن در ندهد و ارزش و شخصیت خود را لکه دار نسازد.

17- قرة عینه فیما لا یزول، و زهادته فیما لا یبقى؛ روشنى چشم او در ماندگاریهاست، یعنى دوراندیشى و دنیابینى وسیع او مانع از فریبایى دنیا، و زیبائیهاى آنست و به خاطر دستیابى به لذتهاى زودگذر دنیا، زندگى ابدى خود را تباه نسازد.

18- یمزح الحلم بالعلم و القول بالعمل؛ بردبارى و شکیبایى را با دانش مى آمیزد و گفتار را با کردار.

19- تراه قریبا امله؛ آمال و آرزوى او را کم مىبینى، و شخصیت او از فرو رفتن در رویاى طلایى دور است.

20- قلیلا زلله؛ لغزش او نیز اندک است.

21- خاشعا قلبه؛ دل او خاشع است و در ترنم دایم یاد خدا و پیوستن به دنیا بى نهایت.

22- قانعه نفسه؛ انسانى قانع و چشم و دل سیر است.

23- منزورا اکله؛ از پرخورى مىپرهیزد و اسیر شکم و رفاه طلبى نیست.

24- سهلا امره؛ امورات او سهل و ساده مى گذرد.

25- حریزا دینه؛ دین او محکم و پابرجاست و در برابر سیل خروشان توطئههاى شیطان و هواى نفس، چون کوه پایدار است.

26- میته شهوته؛ بر شهوات خود مسلط است و بر آن اسب سرکش، لگام تقوا زده است.

27- مکظوما غیظه؛ خشم خود را فرو مىخورد و بر نیروى غضب خویش مسلط است و مىداند کجا از آن استفاده کند.

28- الخیر منه مامول؛از او امید خیر دارند و از شرش در امانند.

29- ان کان فى الغافلین کتب فى الذاکرین و ان کان فى الذاکرین لم یکتب من الغافلین؛ اگر در جمع غافلان قرار گیرد از یادآوران خواهد بود و جو را به نفع حق و عدل دگرگون سازد و اگر در جمع یادآوران باشد راه غفلت نپوید و از موقعیت مناسب سوءاستفاده نکند.

30- یعفو عمن ظلمه و یعطى من حرمه؛ از کسانی که به او ستم کردند درمى گذرد و بر آن که او را محروم نموده است، دست کرم مى گشاید.

31- و یصل من قطعه؛ با آن کس که خویشاوندى او را بریده است، صله رحم مىکند.

32- بعیدا فحشه لینا قوله؛ ساحت قدس او را از فحش و بدزبانى دور است و زبانى نرم و مهربانانه دارد.

33- غائبا منکره حاضرا معروفه؛ کار ناپسند از او دیده نشود، بلکه خوبىهاى او زبانزد است.

34- مقبلا خیره مدبرا شره؛ او به کارهاى خیر و خوب روى آورد و از شر و بدى بپرهیزد.

35- فى الزلازل وقور؛ در شدائد و سختىها، با استقامت و مقاوم است.

36- و فى المکاره شکیبا و فى الرخاء شکور؛ در مسائل، بردبار و در رفاه، سپاسگزار.

37- لا یحیف على من یبغض و لا یاثم فیمن یحب؛ بر آن که خشم گیرد، زیادهروى نکند و دوستى با کسى، او را به گناه نیندازد.

38- یعترف بالحق قبل ان یشهد علیه؛ پیش از آن که علیه او شهادت دهند، به حق اعتراف مى کند.

39- لا یضیع ما استحفظ ؛در امانتدارى سختکوش است، سهل انگارى و بى تفاوتى روا نمىدارد که خیانت است.

40- و لا ینسى ما ذکر؛ یاد خدا و تحصیل رضایت او، که همیشه باید در دیدگاهش باشد، از یاد نمى برد .

41- و لا ینابز بالالقاب؛ دیگران را با لقبهاى زشت و ناروا نخواند.

42- و لا یضار بالجار؛ به همسایه ضرر نزند.

43- و لا یشمت بالمصائب؛ مصیبتزدگان را شماتت نکند.

44- و لا یدخل فى الباطل و لا یخرج من الحق؛ در امور لغو و باطل قدم ننهند، و از چهارچوب حق هم خارج نشود.

45- ان صمت لم یغمه صمته و ان ضحک لم یعل صوته؛ اگر از سخن لب فرو بندد، غمگین نشود که سکوت او مصلحت و مفید است و اگر چهره به خنده بگشاید به قهقهه نرسد.

46- و ان بغى علیه صبر حتى یکون الله هو الذى ینتقم له؛ اگر بر او ستم کنید صبر و دفاع کند ولى انتقام نگیرد و مقابله بمثل نکند و آن را به خدا واگذارد.

47- نفسه منه فى عناء و الناس منه فى راحه؛ خود را در راه خدا و بندگان او به رنج و سختی اندازد تا مردم از سوى او در راحتى و رفاه باشند.

48- اتعب نفسه لآخرته و اراح الناس من نفسه؛ خود را به خاطر آخرتش در رنج نگه مى دارد، تا دیگران در سایه امنیت و آسایش قرار گیرند.

49- بعده عمن تباعد عنه زهد و نزاهه و دنوه ممن دنا منه لین و رحمه؛ کنارهگیرى او از افراد، براى پاکى و پارسایى است، معاشرت او با دیگران نیز موجب رحمت و مهربانى خواهد بود.

50- لیس تباعد بکبر و عظمه و لا دنوه بمکر و خدیعه؛ دورى او از مردم به علت کبر و غرور نیست، همانطور که نزدیک شدن و ارتباط او از مکر و فریب سرچشمه نمى گیرد.

حال بیاییم و با دقت خود را با این خصوصیات تطبیق دهیم و ببینیم که چند مورد از این ویژگیهای متقین در ما وجود دارد و چقدر خود را به متقین نزدیک می نماید.بینیم؟!