از فردای پیروزی بایدن - وبلاگ فرافایلی

به گزارش وبلاگ فرافایلی، در امریکا یک انتقال قدرت اجرا شده است و همراه با این انتقال قدرت نیز - مانند انتقال قدرت در هر کشور دیگری - لاجرم فرصت ها و ظرفیت هایی پدید آمده است.

با علم به این واقعیت - و با علم به اینکه سیاست خارجه امریکا جهت پذیر و تا حدود زیادی قابل راهنمایی است - بسیاری از دولت های دنیا و رژیم های منطقه با هزینه میلیاردها دلار در پایتخت ایالات متحده لابی ها و بنگاه هایی تأسیس نموده اند تا بتوانند در چنین بزنگاه هایی بر فرایند تصمیم سازی و سیاستگذاری در این کشور تأثیر بگذارند.

به همین خاطر هم از فردای پیروزی آقای بایدن، جریان های مختلف - از جمله جریان های ایران ستیز وابسته به رژیم های متخاصم منطقه - بشدت لابی ها و بنگاه های نزدیک به خود را فعال خواهند کرد تا به رویکرد و سیاست دولت بایدن نسبت به ایران، نسبت به موضوع بازگشت به برجام و نسبت به مقوله لغو تحریم ها آن طور که می خواهند شکل و جهت ببخشند.

در این میان، یک جریان - از جنس سازمان FDD و UANI - کوشش خواهد نمود هزینه سیاسی و حیثیتی تعامل با ایران و بازگشت بایدن به برجام را از هم اکنون چنان برای او سنگین کند که رئیس جمهوری جدید امریکا از هرگونه تعامل با تهران به کل منصرف شود؛ جریان دیگری کوشش خواهد نمود او را متقاعد سازد تا از دستاوردهای سیاست فشار حداکثری دوران ترامپ به مثابه یک اهرم مذاکراتی علیه ایران استفاده کند و از این طریق امتیازهای سنگینی از ایران اخاذی کند؛ و سایر گرایش ها و جریان ها نیز - هر یک از ظن خود - فرمول ها و سیاست هایی را به دولت جدید امریکا پیشنهاد و ارائه خواهند کرد تا آن طور که صلاح می دانند جهت تعامل با ایران را ریل گذاری کنند. در این راستا، از فردای پیروزی بایدن هریک از این جریان ها از نزدیک تمام موضع گیری ها، واکنش ها و اقدامات مقامات کشوری/لشکری و نهاد های ایران را زیر ذره بین قرار خواهند داد تا از هر حرکت ایران برای فضاسازی، مانع تراشی در فرایند تنش زدایی و پیشبرد برنامه های خود بهره برداری کنند.

در نتیجه، از فردای پیروزی بایدن بازیگران عرصه سیاست و مقامات تهران - از هر گروه و جناح - نیز باید نزد خود و نزد یکدیگر به چند پرسش پاسخ دهند:

1) پرسش اول این است که آیا ایران اصولاً میخواهد منفعلانه صرفاً موضوع صحنه آرایی، ریل گذاری، لابی گری و سیاستگذاری های دیگران باشد یا اینکه می خواهد فعالانه در فرآیند تعامل با دولت جدید در واشنگتن خود عاملیت به خرج دهد و نقش اصلی را ایفا نماید؟ اگر میخواهد صرفاً سوژه و دریافت کننده محصول رایزنی ها، ریل گذاری ها و کوشش های لابی های دیگران باشد و دامنه عملکردش صرفاً به اتخاذ مواضع واکنشی محدود شود که تکلیف روشن است! در این صورت، اتخاذ مواضع تند، شعاری، جناحی، ناسازگار با نظر کارشناسی دستگاه دیپلماسی و بیگانه با فرآیندهای پیچیده سیاستگذاری در واشنگتن کفایت خواهد نمود! در این سناریو، جریان های ایران ستیز و لابی های حامی تحریم در واشنگتن در نهایت به نگرش، سیاست و چه بسا حتی - با اعمال نفوذ در مجلس سنا - به ترکیب تیم مسئول امور ایران در وزارت خارجه دولت بایدن شکل خواهند داد و ایران در سال های آینده ناگزیر در زمین آنها بازی خواهد نمود.

اما اگر ایران میخواهد - با منزلت و شأنیت یک قدرت عظیم - در ترسیم نقشه راه و جهت دهی به سیاست های دولت بایدن عاملیت داشته و نقش محوری و اصلی را ایفا نماید، پرسش اینجاست که چه لحن و گفتمان و رویکردی را باید از ابتدا نسبت به روی کار آمدن دولت جدید اتخاد نماید؟ به عبارت دیگر، باید به این پرسش پاسخ دهد که کدام رویکرد، لحن، موضع و ابتکارعمل دیپلماتیکی از جانب تهران می تواند از یک سو دسیسه ها و برنامه های لابی های متخاصم را در واشنگتن خنثی و از سوی دیگر موقعیت مذاکراتی احتاقتصادی ایران را تقویت نماید؟ چه ابتکاری به خرج دهیم که جریان های ایران ستیز در درون حاکمیت امریکا را منزوی و لابی های متخاصم را غافلگیر کند؟ به عنوان یک قدرت مؤثر و طرف طلبکار و حق به جانب در ماجرای برجام، چه نقشه راه و چه پیشنهادی روی میز قرار دهیم تا جامعه دنیای را همسو، توجه نیروهای معتدل را جلب و محصول میلیاردها دلار هزینه لابی های متخاصم را نقش بر آب کند؟ چگونه موانع روانی ای را که جریان ایران ستیز بر سر راه لغو تحریم ها و اجرای برجام قرار می دهد برچینیم و راه را برای جریان معتدل در درون دستگاه سیاست خارجه دولت بایدن هموار سازیم؟

2) پرسش دومی که ضروری است سیاستمداران، جناح ها و نهادهای کشور همزمان به آن پاسخ دهند این است که اصولاً موضوع لغو تحریم ها را به مثابه یک پروژه ملی می بینند که باید در هر شرایط در حل وفصل آن با دولت کنونی شریک و یار باشند یا اینکه لغو تحریم ها را یک دستاورد جناحی تلقی می کنند که باید به هر قیمتی شده صرفاً به نام خود به ثبت برسانند؟ اگر لغو تحریم ها را یک دستاورد جناحی می دانند که تکلیف روشن است! کافی است جریان منتقد دولت در مجلس و سایر نهادها از هم اکنون با تحریف تجربه برجام، تخطئه تیم مذاکره کننده، مانع تراشی، فضاسازی علیه دولت و وزیر خارجه و تحریک طرف مقابل آنقدر آب به آسیاب لابی ها و جریان های ایران ستیز و ضد برجام در واشنگتن بریزند تا لغو تحریم ها در دوران زمامداری روحانی عملاً منتفی شود؛ آنگاه احیاناً سال آینده، پس از کسب کرسی ریاست جمهوری و افزودن ده ها میلیارد دلار به زیان کشور، خود به کوشش برای لغو تحریم ها - که البته در آن موقع گره اش به مراتب از الان کورتر شده است - مبادرت ورزند! یعنی، عملاً منافع ملی را فدای منافع جناحی و سیاست خارجه را گروگان سیاست داخلی قرار دهند! اما اگر تحریم ها را یک جنایت عظیم و لغو آنها را حق مسلم ایران، حق مسلم مردم و یک پروژه ملی می دانند (که هست)، ضروری است از هم اکنون به دولت روحانی و دستگاه دیپلماسی یاری کنند تا در اسرع وقت برای بازگرداندن دولت امریکا به اجرای برجام، عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری کشور با دنیا و احقاق حقوق اساسی مردم ایران با اقتدار و فراغ خاطر در صحنه بین المللی گام بردارد.

به عبارت دیگر، اگر بنا بر این شد که لغو تحریم ها به مثابه یک پروژه ملی تعریف شود، شرط لازم این است که تمامی نهادها و سیاستگذاران کشور - در هم افزایی و هماهنگی با دولت و دستگاه دیپلماسی - در راستای این هدف مشترک نقش آفرینی و مشارکت کنند. طبیعتاً مشارکت و هم افزایی آنها در این فرآیند، نه تنها به بهبود شرایط مردم یاری خواهد نمود، نه تنها به برطرف مؤثر موانع تجاری و اقتصادی و اقتصادی سرعت خواهد بخشید، نه تنها سایه شوم و سنگین جنگ روانی علیه مردم و بازار و محیط کسب وکار را سبک خواهد نمود، نه تنها در فرآیند پایه گذاری یک اقتصاد مقاومتی و مصون از تحریم مؤثر واقع خواهد بود، بلکه بهره سیاسی این مشارکت و همکاری با دولت و دستگاه سیاست خارجه نصیب خود آنها نیز خواهد شد! افکارعمومی هم قطعاً از چنین رویکرد ملی و مسئولانه ای در بزنگاه های ضروری استقبال خواهد نمود.

*تحلیلگر مسائل بین الملل

منبع: ایران