لزوم بازنگری طرح آمایش آموزش عالی در چارچوب نقشه جامع علمی کشور ، طرح مهمی که جوابگو ندارد خبرنگاران - وبلاگ فرافایلی

به گزارش وبلاگ فرافایلی، سیستم آموزش عالی در زمینه سنجش و پذیرش باید با برنامه و در راستای احتیاج های کشور هماهنگ گردد. سوال اساسی اینجاست که چرا از پژوهش های اجرا شده برای این کار استفاده نشده است؟

گروه دانشگاه وبلاگ فرافایلی- محمدجواد سمیعی؛ چهل سال با هر ضرب و زوری که شد جلو آمدیم. در شرایطی که حتی یک کشور توسعه یافته هم زیر بار تحریم های همه جانبه کمر خم می نماید، در تمامی معادلات علمی جهانی درخشیدیم. از نانو گرفته تا شتاب فراوری علم و حتی تعداد مقالات رسمی، همه و همه شگفتی هایی هستند که در این سال ها رقم زدیم؛ اما درست در همین نقطه که امروز ایستادیم بیشتر از همواره احتیاجمند برنامه ریزی هستیم. برنامه برای آینده ای که اگر قرار باشد با چشمانی بسته به سویش حرکت کنیم چیزی جز مسائل اساسی برای ما در پیش ندارد.

از اواخر دهه هفتاد سال به سال به ظرفیت پذیرش دانشجویان افزوده می شد و علتش چیزی جز تقاضای بالا برای ورود به دانشگاه نبود؛ اما حالا با بحران دانشجو روبرو هستیم. دانشجویانی که قریب به اتفاق آینده شغلی متناسب با رشته خودشان را آن طور که باید و شاید شفاف و روشن نمی بینند. اینکه بی انگیزگی و امید نداشتن به تحصیلات آکادمیک حاصل چه رویکردیست، یک مسئله جدی و قابل تامل است؛ اما بی انگیزگی تمام مشکل نیست و اینجا کشور از همه بیشتر در حال ضرر کردن است.

روشن است که برای پیشبرد اهداف کشور در راستای توسعه و پیشرفت، احتیاجمند جوانان متخصصی هستیم که هم خودشان به احتیاجها و خلاءهای کشور واقف هستند و همچنین برای حل این مسائل راه چاره و تخصص لازم را دارند. برای این کار احتیاجمند یک آمار دقیق و یک نظام مسائل گسترده هستیم که برای دانشگاه ها بتوانیم با توجه به آن مسائل و در راستای حل آن ها ماموریت معین کنیم و معین کنیم که چه تعداد متخصص قرار است در دانشگاه ها و در چه رشته هایی فراوری گردد.

اما تمام مشکل این نیست. جذب بدون برنامه دانشجو در شهر های مختلف باعث شده تا با فارغ التحصیلانی روبرو باشیم که بازار کارشان در محل سکونتشان نیست. جدای از اینکه این اتفاق موجب مهاجرت این افراد به شهرهای عظیم می گردد و مسائل خاص خودش را به همراه دارد، مسائل و احتیاجهای منطقه هم، همچنان بدون هیچ راه چاره و دست نخورده باقی می ماند.

آمایش، آن نسخه ای است که می تواند مسائل سیستم آموزشی ما را حل نماید و ارتباط میان خروجی دانشگاه ها و احتیاج های کشور را اصلاح و البته هدفمند کند. همچنین می تواند از فراوری انسان تحصیل نموده و پرتوقع بیکار که به هر کاری راضی نمی شوند و کشور جایی برای آن ها ندارد، جلوگیری کند.

طرح های گوناگونی برای آمایش آموزش عالی تنظیم شد که جدیدترینشان طرح اصلاح آمایش آموزش عالی شورای انقلاب فرهنگی بود؛ اما این طرح عملا با بیان یکسری باید های بدون راه چاره جدی و عملی و البته بدون هیچ پیوست اجرایی و نظارتی همه کار ها را به وزارت علوم و بهداشت واگذار کرد.

پژوهشی که در سال 94 انجام شد؛ اما ادامه نداشت

در لابلای پژوهش ها اما چشممان به یک پژوهش جالب افتاد؛ پژوهشی که با توجه به نقشه جامع علمی کشور در سال 94 تنظیم شد. در این سند با توجه به تراکم فعالیت های مالی جدولی تدوین شده که به صورت دقیق معین می نماید دانشجوی فارغ التحصیل متخصص در یک رشته خاص، بازار کارش در کدام شهر است.

در این سند با توجه به تراکم فعالیت های مالی جدولی تدوین شده که به صورت دقیق معین میکند دانشجوی فارغ تحصیل متخصص در یک رشته خاص، بازار کارش در کدام شهر است. این اتفاق هم به نهادهای بالا دستی یاری می نماید و هم به دانشجویان

این داده ها در ابتدا امر به داوطلبانی که می خواهند رشته دانشگاهی و آینده شغلی خود را انتخاب نمایند یاری می نماید که واقعی تر راه های پیش روی خودشان را ببینند و انتخاب نمایند و در مرحله بعدی به نهاد های بالا دستی یاری می نماید که در تنظیم تعداد جایگاه های دانشگاه ها و همچنین معین راهبردهای کلان آموزشی کشور به شکل هدفمند اقدام نمایند.

به طور مثال رشته کشاورزی در شهرهایی مثل تهران، البرز، یزد و اصفحان کمترین فعالیت را دارد و با این حال دانشگاه های این مناطق در تعداد بالایی اقدام به جذب دانشجوی کشاورزی در این شهر می نمایند. این عدم توجه در تناسب ورودی دانشگاه ها و احتیاج های منطقه ای نه تنها بار مالی کلانی را به کشور متحمل می نماید؛ بلکه باعث بروز مسائل اجتماعی و روانی نیز می گردد. اینکه در سیاست گذاری ها برای ایجاد ظرفیت و پذیرش دانشجو توجهی به این اطلاعات نمی گردد جای ابهام دارد.

طرح آمایش آموزش عالی در چارچوب نقشه جامع علمی کشور را از اینجا دانلود کنید

در بخشی دیگر از این سند اولویت های فعالیت مالی و صنعتی را در مناطق مختلف با توجه به داده های نقشه جامع علمی کشور و برنامه توسعه ارزیابی نموده و به طور مثال معین نموده که در شهر اصفهان ساخت فلزات، منسوجات و معادن دارای اولویت بالاتری هستند. اما آیا جایگاه های دانشگاه در این مناطق با توجه به اولویت های شهری خود اقدام به جذب دانشجو می نمایند؟

پژوهش هایی که جایگاهی در اجرا ندارند

یک واقعیت کلی در سطح تصمیم گیری های کلان کشور وجود دارد و آن این است که لایه های پژوهشی صرفا به صورت نمایشی حضور و فعالیت دارند؛ در حالی که ایراد اصلی سند آمایش آموزش عالی شورای انقلاب فرهنگی که در حال اجراست، نبودن یک پژوهش دقیق در سطح کلان است و با بحران بی برنامگی دست و پنجه نرم می نماید و البته هیچ کس حاضر به پاسخگویی درباره آن نیست. چنین اسنادی که هم کار پژوهشی دقیق و جامع را در دستور کار قرار دادند و هم راه چارههای عملیاتی درستی را برای انجام تحول های بنیادین در نظر گرفته اند، در صحنه عمل هیچ جایگاهی ندارند. این سند که در سال 94 تنظیم شده قطعا نمی تواند برای امروزی که همه معادلات به شکل پیچیده ای در هم تنیده شده تصمیم سازی کند و سوال اساسی اینجاست که آیا چنین اسنادی برای امروزمان که بیشتر از همواره به آن ها احتیاجمندیم، در دسترس هستند یا باید به همان سند قدیمی اکتفا کنیم؟